Het was in het 5e of 6e middelbaar, toen het orakel van Dodona in de les Oud-Grieks besproken werd. Ik herinner me nog goed dat het verhaal mij zo intrigeerde dat ik dacht, ooit wil ik daarheen. Nu was het zover en kon ik de archeologische site met eigen ogen aanschouwen. Wanneer ik tussen oude stenen loop, overvalt mij steeds een speciaal gevoel. Ik word als het ware meegezogen in de tijd en mijn verbeelding brengt de verhalen uit die antieke wereld helemaal tot leven. Ik vind het telkens geweldig overdonderend om dat gevoel te ervaren, terwijl ik over paden loop waar mensen duizenden jaren geleden ook liepen. De cultuur die zij hier achterlieten en die heel onze hedendaagse Europese cultuur heeft beïnvloed, is zo indrukwekkend dat ik mij vereerd voel zulke ruïnes te mogen betreden.
Dodona ligt aan de voet van de Tomaros. Wanneer men de ingangspoort doorgaat, volgt men links een pad. Het eerste wat men ziet, is het theater. Koning Pyrrhos liet het bouwen en het bood plaats aan zo’n 17.000 tot 20.000 toeschouwers. Het enige geluid dat ik nu hoor, is het getsjirp van krekels en het waaien van de wind. Ik probeer me voor te stellen dat de paden hier vol liepen met pelgrims en bezoekers, dat het theater gevuld zat. Wat een geroezemoes moet het geweest zijn, wat een applaus wanneer een toneelstuk gedaan was. Het zou te vergelijken zijn met een vol voetbalstadion. Het is nauwelijks voor te stellen nu deze site er zo verlaten bij ligt. De enige bezoekers buiten ons zijn een koppel Fransen die zich wat verder bij een picknick-bankje hebben geïnstalleerd. Hun baby kruipt rond in het gras voor de oude eik. Het theater heeft een steunmuur van grote, grijze rotsblokken. Je vraagt je af hoe ze die op elkaar kregen. Ze doen me denken aan de rotsblokken waaruit het paleis van Mycene is opgebouwd. 
We wandelen verder langs het pad. Daar staat hij dan, de eik die ik zo graag wou zien. Ook al is het niet meer de oorspronkelijke boom en werd hij vervangen door een nieuwe eik, toch heeft deze plaats nog iets heel mystiek. Ik blijf staan en kijk naar de eikenbladeren. Ik wacht tot de wind weer opsteekt en luister naar het geritsel. Dit is net wat de Selloi of Helloi deden, de priesters van Zeus, die blootsvoets liepen en sliepen op de grond om zo beter contact te maken met de aarde. Dit was van oorsprong een chtonische cultus, die gerelateerd wordt aan de moedergodin Gaia. Zeus was hier een chtonische godheid, verbonden met het aardse en stond eigenlijk tegenover de Zeus als Olympische god die in verbinding stond met de hemel. Door te luisteren naar het geritsel van de bladeren, interpreteerden ze de wil van Zeus. Maar dit was niet de enige manier waarop het orakel werkte. In de vroegste tijd werd de heilige eik omringd door een kring van bronzen ketels. Deze stonden op een drievoet en waren versierd met de koppen van griffioenen. Het geluid van het brons wanneer er tegen getikt werd, werd ook vertaald door de priesters. En dan waren er ook nog de duiven. De priesteressen van Dodona werden Peleiaden, ‘duiven’ genoemd. Het koeren van de duiven in de heilige eik diende dus ook als orakel.
“Twee zwarte duiven vlogen weg vanuit Thebe in Egypte. De ene kwam terecht in Libië, terwijl de ander naar Dodona vloog. Ze ging zitten in de eikenboom en sprak met menselijke stem de inwoners toe dat er hier op deze plek een orakel van Zeus moest komen.”
Herodotus, Histories, II. 55
Het heiligdom van Dodona dat gewijd was aan Zeus en Dione, werd reeds genoemd bij Homeros. Zo wordt geschreven dat Odysseus het orakel gaat raadplegen wanneer hij terugkeert van Troje. Hij wil weten of hij in zijn vaderland Ithaka zal ontvangen worden als onbekende zwerver of als terugkerende vorst. Nog in de Odyssee, vertelt Homeros dat de godin Athena het schip van de Argonauten voorzag van een stuk hout van de heilige eik. Daardoor kon het schip spreken en hen waarschuwen voor gevaren. Bij Herodotos, de geschiedschrijver, wordt het verhaal verteld van de duiven die verantwoordelijk zouden geweest zijn voor de stichting van het orakel. In het oorspronkelijke verhaal dat Herodotos hoorde van de priesters in de Zeus tempel in Thebe waren het niet duiven die uit de tempel vertrokken, maar twee priesteressen die door zeerovers uit de tempel geroofd werden. De priesters van Dodona waren er echter niet mee akkoord en beweerden dat duiven het Zeus heiligdom stichtten. Herodotos stelt zich in ieder geval de vraag hoe duiven heiligdommen kunnen stichten, maar begrijpt evenmin waarom de priesteressen dan Peleiaden, ‘duiven’ genoemd werden. Aangenomen wordt dat de Grieken haar taal niet begrepen en ze leek te koeren als een duif.
Zeus had hier ook de titel van Zeus Naios. Sommigen bronnen vertellen dat die titel zijn oorsprong heeft in het Oud-Griekse woord ‘naiein’, wat stromen betekent. Men zou het dan in verband brengen met aarde en waterbronnen. Een andere mening is dat het komt van het woord ‘naos’, wat woning of tempel betekent, letterlijk Zeus die op de aarde van Dodona woont. De tempel die naast de heilige eik werd gebouwd, wordt ook steeds ‘hiera oikia, hiera naos’ genoemd, ‘heilige woning’. Nog een bijnaam die Zeus droeg was Phegoneios, hij die in de eik woont. Hoedanook verwijzen deze begrippen steeds naar de aardse cultus. Koning Pyrrhos richtte later ook de Naïsche Spelen in ter ere van Zeus met toneel, muziek en atletiekwedstrijden.
De bronzen ketels werden nadien ook vervangen door een votiefgeschenk van de inwoners van Korkyra, het huidige Corfu. Zij hadden een instrument gemaakt waarbij op één zuil een bronzen ketel stond en op een andere zuil een jongen met zweep. Wanneer de wind waaide, sloeg de zweep tegen de ketel. Hierdoor ontstond de uitdrukking ‘Korkyreïsche zweep’ om aan te duiden dat iemand veel praat.
Verder op de site zijn de resten te zien van het bouleuterion, de kamer waar de raadsheren samenkwamen en het prytanaeon, de ruimte die voorzien was voor de priesters en voor de ontvangst van belangrijke gasten. Koning Pyrrhos liet later ook nog tempels bijbouwen ter ere van Aphrodite en Herakles. Zo wou hij de herinnering aan Troje levend houden omdat hij een verre nazaat zou zijn van Achilleus wiens zoon Neoptolemos de weduwe van Hektor, Andromache, kreeg toegewezen als oorlogsbuit en haar meebracht naar Epeiros. Voor de atletiekwedstrijden liet Pyrrhos ook nog een stadium bouwen voor het theater. Ten tijde van de Romeinen werd het theater omgebouwd tot een arena zodat er stierengevechten en gevechten met everzwijnen konden plaatsvinden.
Het orakel van Dodona moest in populariteit zeker niet onderdoen voor dat van Delphi. Het grote verschil is dat het orakel van Delphi voornamelijk geraadpleegd werd voor politieke aangelegenheden en dat van Dodona eerder voor persoonlijke aangelegenheden. De vragen van de bezoekers werden genoteerd op loden plaatjes die nu tentoongesteld worden in het Archeologisch Museum van Ioannina. Ze geven je een unieke inkijk in het dagelijkse leven van toen en wat er speelde in de hoofden van de oude Grieken. Het is frappant en vaak komisch om te lezen dat er in al die tijd eigenlijk niet zoveel veranderd is en dat de grote en kleine levensvragen nog steeds dezelfde zijn.
‘Is het goed om met die vrouw te trouwen?’
‘Als ik scheid van mijn vrouw, zal ik dan nog hoederecht hebben over mijn kinderen?’
‘Is het beter dat ik naar Oricum op het platteland ga wonen, of hier blijf waar ik nu ben?’
Greekimpression 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.