Tag: Elafotopos

 

Net na aankomst in hotel Porfyron in Ano Pedina, hadden we al een afspraak met Lena die ons een workshop kaasmaken zou geven. Nog maar net had Rita, onze gastvrouw, een drankje uitgeschonken voor ons allen, of de telefoon rinkelde al. Het was Lena om te vragen of we goed waren toegekomen en of we weldra langs kwamen. We vertrokken onmiddellijk naar het naburige dorpje Elafotopos, waar ze haar agrotoeristisch gastenverblijf Xenonas Rokka uitbaat. Rita had ons goede instructies gegeven om de weg te vinden. Aan het begin van het dorpje zagen we ook meteen het bord met Xenonas Rokka erop. Ver kon het niet zijn, dus liepen we rechtdoor het dorp in. Na wat paadjes tussen de huizen verkend te hebben, konden we het alsnog niet vinden. Alle luiken en deuren waren dicht, het dorp lag er verlaten bij en er was geen ziel te bespeuren aan wie we het konden vragen. Uiteindelijk was Lena zelf naar buiten gekomen omdat ze ons had gezien. We werden hartelijk verwelkomd en kregen meteen iets te drinken aangeboden. Ze stelde haar schoonmoeder voor die mee zou helpen bij het maken van de kaas, zij had immers de meeste ervaring. Een grote ketel met schapenmelk van hun eigen kudde, stond reeds op het vuur. Lena legde ons uit dat de melk eerst een bepaalde temperatuur moest bereiken voordat we het stremsel konden toevoegen. Terwijl we wachten, schotelt ze ons alvast een bordje met ‘anthoturo’ en ‘muzithra’ kaas voor, samen met enkele sneden vers gebakken brood. Na het toevoegen van het stremsel moet de melk opnieuw op het vuur gezet worden tot ze de juiste temperatuur bereikt. Daarna ontstaat het kleine mirakel waarbij de melk verandert in kaas. Terwijl we wachten tot dit gebeurt, stelt Lena voor om boven in het gastenverblijf een kijkje te gaan nemen. Ze vertelt ons dat dit een zeer oud huis is. Aan beide zijden van de lange gang die de volledige lengte doorkruist en die ‘sala’ genoemd werd, bevinden zich de gastenkamers. Het ene uiteinde heeft grote deuren die uitgeven op een soort koertje. Lena zegt dat vroeger de dieren de benedenverdieping innamen en dat de keuken zich buiten bevond. Op het koertje hangt nu de was te drogen, het uitzicht over de bergen is adembenemend. Aan de andere kant staat een groot weefgetouw. Schapen leveren niet alleen melk, ze leveren ook wol en ook daarmee gaat Lena aan de slag. Na het wassen wordt de wol gekamd met een specifiek apparaat dat bestaat uit twee wielen die aangedreven worden met een hendel. Terwijl je met één hand aan de hendel draait, steek je met het andere de wol tussen het ene wiel. Dit draait rond terwijl de tandjes van het tweede wiel de wol kammen.

Na deze handeling kan men een lange reep gekamde wol ervan halen. Natuurlijk hebben we nu nog geen draad, de wol moet eerst gesponnen worden. Lena neemt een spinrokken en toont ons hoe we een draad kunnen maken. Het lijkt gemakkelijk wat ze doet, maar een eenvoudig is het niet. In het Grieks noemt het spinrokken ‘rokka’. Het vraagt heel wat inspanning om tot een mooie bol wol te komen. Ondertussen roept haar schoonmoeder van beneden de trap dat de kaas zijn temperatuur bereikt heeft en we moeten komen. Ze legt haar spinrokken op kant en vertelt snel dat ze ook werkt met vilt. We worden begeleid naar nog een ander kamertje waar ze haar laatste creaties toont. Alvorens we terug naar beneden gaan, toont ze ook nog snel even hoe het weefgetouw werkt. Haar schoonmoeder stelt voor om de grote ketel op tafel te zetten, zo kan iedereen het beter zien. Het eerste wat nu moet gebeuren, is met een mes door de klomp fetakaas gaan die zich heeft gevormd en er kleine vierkantjes in snijden. Vervolgens wordt de fetakaas uitgeschept in ofwel een neteldoek, zoals het vroeger gebeurde, of in een plastiek vorm met gaatjes zodat het vocht eruit kan lekken. Met het geelachtige vocht dat nu overblijft, gaan we opnieuw de keuken in. Er kan anthoturo van gemaakt worden, of muzithra, twee zachtere kazen. We kiezen ervoor om muzithra te maken. Terwijl het kookproces voor de tweede maal aan de gang is, blijven we niet stilzitten. De schoonmoeder heeft reeds een kommetje uit de koelkast gehaald met wat muzithra in. We gaan kaaskoekjes bakken, zegt ze. Eieren, bloem, munt en water worden toegevoegd en voor we het goed en wel beseffen vliegen de koekjes de braadpan met hete olie in. Ondertussen wordt de kaas in de gaten gehouden. Wanneer het vocht opnieuw de juiste temperatuur bereikt heeft, wordt de gestolde kaas in een vergiet geschept, waar het kan uitlekken. De koekjes zijn inmiddels ook klaar. Lena legt ons ook nog uit hoe ze boter en yoghurt maakt.

Hier in deze agrotoerismo zijn helpende handen steeds welkom. Zo kan je bijvoorbeeld ook meegaan om de schapen te helpen melken, de groenten te plukken of het graan te helpen dorsen. Intussen is er een vrouw toegekomen die Lena hartelijk begroet. Ze stelt ons voor aan Georgia, de gids met wie we aanvankelijk onze trektochten wilden doen. Maar omdat ze reeds een groep begeleidde, suggereerde ze om contact op te nemen met haar collega Manolis. Ze stond er echter op ons te ontmoeten, dus toen Lena ons uitnodigde op het terras, vergezelde ze ons naar buiten. De tafel werd gevuld met de kaaskoekjes, brood en tsipouro, de lokale jenever. Een van haar herdershonden ging terug liggen op z’n plekje, het muurtje in de zon bij de ingang. Georgia vertelde ons over haar geplande trektochten, over haar doctoraatsstudie, hoe ze het landschap helpt in kaart brengen,over haar toekomstplannen, over hoe ze na de ingenieursstudie geologie ook haar kennis wil uitbreiden naar de cultuur van deze regio. Ze vertelt boeiend, haar ogen fonkelen met enthousiasme en uit haar gezicht spreekt vriendelijkheid. Ze heeft één vraag voor ons: waarom de Zagori? Net als Lena had ze oudere mensen verwacht. Ook zij stelde ons de vraag waarom we geïnteresseerd waren om kaas te maken. Het antwoord is duidelijk, zoals steeds meer mensen, hebben we de behoefte om terug te keren naar de oorsprong, naar de eenvoud en de eerlijkheid. De tsipouro vloeit en het gesprek gaat heen en weer met nieuwsgierige vragen. De avond valt stilaan en het is tijd om terug te keren naar Rita en Yannis die voor ons een avondmaal bereid hebben. Maar niet zonder warm afscheid. De muzithra krijgen we mee zodanig dat Yannis er een ontbijt mee kan maken. En oh ja, als we willen kunnen we altijd nog even langskomen.