Tag: graffiti

Fietsen in Athene. Net als jullie nu waarschijnlijk gingen ook mijn wenkbrauwen de lucht in bij het idee alleen al. Want waar denk je aan als je zegt Athene? Drukke straten, luid claxonnerende chauffeurs die als gekken door de stad razen, auto’s die dubbel geparkeerd staan of gewoon met hun neus op het voetpad, geen fietspaden en de Grieken zelf die over het algemeen een aangeboren degout hebben voor fietsen. Je ziet ze dan ook weinig in het straatbeeld en als je ze al ziet, dan zijn het vaak kinderen die te jong zijn om al gebruik te maken van een ander vervoermiddel. Nu ga ik hier niet hypocriet zitten wezen, het was ook bij mij ettelijke jaren geleden dat ik het stalen ros ter hand had genomen.

We hebben afspraak om twee uur in de wijk Thiseio, waar de fietstoer begint. Eigenlijk hadden we online onze reservatie vastgelegd voor de dag ervoor. Maar door een slapeloze nacht kwamen we te laat die ochtend en dus mailden we met de vraag of we een nieuwe afspraak konden maken. Het duurde niet lang of we kregen antwoord. Het was geen enkel probleem, alleen zou de fietstoer pas in de namiddag van start gaan. Van flexibiliteit gesproken! We bevestigden meteen.

Na een bezoek aan het prachtige Akropolismuseum die ochtend, gaan we in alle haast op zoek naar een snelle lunch. We willen onze afspraak niet weer mislopen. Tegenover het museum vinden we een zaak waar ze allerlei ‘pites’ verkopen, een soort gebak bestaande uit filodeeg dat kan opgevuld worden met zowel hartige als zoete vullingen. We gaan beiden voor ‘spanakopita’, filodeeg gevuld met spinazie en feta. Bij een ‘periptero’, de krantenkiosk, koop ik nog gauw een flesje gekoeld water. Het is oktober en de zon geeft een weldadige warmte, de hemel is stralend blauw. Ik zie Grieken met lange broeken. Sommigen dragen zelfs al hun met dons gevulde wintervest. De toeristen daarentegen lopen nog in short en korte mouwen. Terwijl ook ik nog in open sandaaltjes loop, zie ik Griekse vrouwen met hoge laarzen. Er is een trend deze zomer, geen enkele vrouw lijkt hier naar buiten te komen zonder de meteen in het oog springende felrode lippenstift. En bijna allen dragen een dikke laag bronskleurige, glamglow fond de teint die hun jukbeenderen mooi accentueert. Als ik reis, kijk ik graag naar gezichten. Griekse gezichten kan je eruit halen, door hun rechte neuzen met brede neusvleugels, door de manier waarop de ogen diep liggen, door de kleine, vierkante tanden. Wat ben ik jaloers op hun volumineuze, zwarte haren waarmee je de mooiste kapsels maakt en hun volle, donkere wenkbrauwen die hun gezicht nog expressiever maken. De Atheense vrouwen zijn elegant gekleed, hun nagels gelakt in de felste kleuren. Net zoals de vrouwen van het eiland Karpathos, zie ik meerdere Atheense vrouwen met mooie, symmetrische gezichten. Zij bepalen het stadsbeeld. Maar niet alleen zij. Evengoed, liggen of zitten langs de weg daklozen, met wilde, ongeknipte haren, met gescheurde, vuile kleren. Hun hele hebben en houden sleuren ze mee in een plastic boodschappentas.

We nemen de metro naar Thiseio. In vergelijking met de Brusselse metro, vind ik het hier heel netjes. Het stinkt hier niet en de vloeren glanzen. De verschillende lijnen staan duidelijk aangeduid zowel in het Grieks als in het Engels. Ze rijden stipt en je geraakt heel vlot van de ene bestemming naar de andere. Een ticket kost amper 0.60 Euro. Bij het Akropolisstation is een vitrine met archeologische vondsten. In één van de stations prijkt ook een grote poster met de foto van Melina Mercouri voor het Parthenon. Voor wie Mercouri niet kent: ze is de dochter van een Atheense politicus die carrière maakte als actrice en later ook als zangeres. Ze is vooral bekend van haar rol in de film ‘Never on Sunday’ die ze samen met haar man Jules Dassin maakte. Tijdens het kolonelsregime in Griekenland, ging ze in vrijwillige ballingschap. Ze keerde pas terug wanneer de dictatuur ten val kwam en gaf haar carrière daarna een politieke wending waarbij ze uiteindelijk Minister van Cultuur, Jeugd en Sport werd. Ze gooide zich ook volledig in de strijd om de zogenaamde Elgin Marbles terug te halen. Na haar overlijden richtte haar man de Melina Mercouri Foundation op om haar visie verder te zetten en om de Griekse cultuur zowel in het binnen- als buitenland te promoten en te verspreiden.

Thiseio is een verademing in vergelijking met het chaotische centrum van Athene. Er is een soort marktje met allerlei kraampjes, maar er lopen weinig mensen. Misschien ook omdat het middag is. We gaan op een bank zitten in het park vlak naast de metro. Tegenover ons ligt een man van middelbare leeftijd met opgetrokken benen te slapen. De harde bank waar hij op ligt, is te klein om zich volledig uit te strekken. Zijn arm heeft hij in een nogal onnatuurlijke pose uitgestrekt boven hem, waardoor zijn hand op de leuning rust, alsof hij niet de bank knuffelt, maar een ander levend wezen. Rechts van ons zit een Griekse vrouw op adem te komen, ze kijkt ons aan. We halen de ‘spanakopita’ uit het papieren zakje en eten snel.

We hoeven slechts een klein stukje te voet te lopen om bij de plaats van afspraak te komen. Buiten op het trottoir zit een jongeman op ons te wachten. Hij stelt zich voor als Sotiris. Na een korte uitleg over hoe de e-bikes werken, vraagt hij om even een klein toertje te doen om de fietsen te testen. Ik wankel op mijn fiets, zwalp van de ene kant naar de andere en vind nauwelijks evenwicht. Hoe deed je dat ook alweer fietsen? Ik negeer brommers en voetgangers en hoop dat er even geen auto doorkomt. Sotiris is alweer terug en geeft ons elk een flesje water voor onderweg. Hij hopt op z’n fiets en we vertrekken. Ik zie mezelf al na vijf meter op m’n neus donderen. Waarom gingen we nu ook weer fietsen? Ik weet niet waar ik mij het hardst op concentreer: niet vallen of niemand omver rijden. Ik slag erin beide te vermijden en gelukkig volgt er algauw een eerste stop.

Sotiris toont ons de eerste graffiti en wat het vooral ook interessant maakt, is dat hij er telkens de context bij schetst. We fietsen verder over hobbelige straatjes met links en rechts cafeetjes die vol zitten met Grieken. Zo nu en dan komt de geur van eten ons in vlagen tegemoet. Wat is het hier gezellig! Sotiris zegt dat dit het drukste gedeelte is en het straks iets rustiger wordt om te fietsen. Ik waag het om af en toe mijn fietsbel te laten rinkelen. Hoe ongrieks ook, ik krijg geen kwade blikken en de meeste voetgangers gaan gewillig opzij.

Ondertussen gaat het al een pak beter op mijn elektrische fiets. Ik begin het zelfs stilaan leuk te vinden. Naast de street art houdt Sotiris ook halt bij enkele belangrijke historische gebouwen die we onderweg tegenkomen. Hij toont ons de Universiteit van Athene met daarnaast de bibliotheek. ‘Mijn universiteitsgebouw ziet er helemaal niet zo indrukwekkend uit hoor!’, voegt hij eraan toe. Ik vraag hem wat hij studeert. ‘Politics.’ antwoordt hij. Even later fietsen we langs het modernistische gebouw waar de politieke wetenschappen gedoceerd worden. Er hangen grote spandoeken met in verf gespoten slogans. Het verbaast me dat dit kan, dat politiek en maatschappelijk geladen boodschappen aan een openbaar gebouw hangen en dat één en dezelfde plek zowel kan dienen voor educatie van studenten als voor de opvang van daklozen. We komen ook langs het Politechnio, de Technologische Universiteit, een plaats die voorgoed verbonden is met een gruwelijke gebeurtenis in de geschiedenis van het kolonelsregime. Toen studenten zich verschansten in het gebouw en opriepen tot protest, ramde de junta met een tank de poort bij de ingang van de universiteit. Tijdens de oproer kwamen verschillende studenten om het leven. Sotiris toont het nu verroeste hek dat als aandenken in het gras voor het gebouw ligt. De politie heeft het verbod tot toegang gekregen, wat maakt dat de universiteit ook dient als schuilplaats voor anarchisten en zelfs daklozen of vluchtelingen. Nog een dramatische plek waar we halt houden, is op de plaats waar een 15-jarige jongen tijdens een oproer in 2008 om het leven kwam door een kogel van de politie. De wijk Exarcheia is bijgevolg ook een no-go zone voor de politie, wat weer leidt tot andere problemen zoals criminaliteit en drugsgebruik.

In een park prijkt op de zijmuur van een gebouw een grote graffiti tekening met pluisbloemen. Het Griekse onderschrift luidt: ‘Kai ti den kanate gia na me thapsete, omos ksexasate pos imoun sporos’, wat zoveel betekent als: ‘Wat jullie allemaal niet gedaan hebben om mij te begraven, maar jullie vergaten dat ik een zaadje was’. Hoe meer graffiti we te zien krijgen, hoe genuanceerder en echter mijn beeld wordt van de stad. Maar voor mij is de mooiste graffiti van allemaal die van de hond Loukanikos. Niet alleen om de tekening zelf, maar ook om het verhaal dat erachter zit. ‘Ken je het verhaal van Loukanikos?’ vraagt Sotiris. Er verschijnt een glimlach op z’n gezicht terwijl hij ons maar wat graag het verhaal doet. Deze straathond verdedigde betogers tijdens protestbewegingen, hij ging keihard blaffen naar de politie met hun schilden en trotseerde zelfs traangas. Niemand leerde hem dit te doen, hij voelde gewoon instinctief aan dat er iets slecht aan de hand was. Zijn gedrag was zo opvallend dat hij zelfs het nieuws haalde. ‘Oh ja,’ voegt hij er nog aan toe, ‘Loukanikos means saucage in Greek’.

Ik heb het intussen helemaal gevonden met mijn elektrische fiets en ik geniet van de rit. Op drukke, brede straten waarschuwt Sotiris ons om goed rechts te blijven. We rijden ook vaak op het voetpad. Er is niemand die daar op reageert. Aan het begin en einde van de voetpaden in Griekenland is er vaak een geultje waardoor je er gemakkelijk over rijdt. Wanneer we moeten oversteken en wachten tot het licht op groen springt, excuseert Sotiris zich voor de fietsonvriendelijke staat van de straten. Wanneer de hoogte tussen de stoeprand en de straat te hoog is, is het nodig om even af te stappen. ‘Er is ooit eens een filmpje geweest, waarbij ze een voetganger en een rolstoelgebruiker filmden die zich verplaatsten in de stad. Jullie kunnen wel bedenken hoe dat is gegaan!’ Naarmate onze tocht vordert, komen er heel wat vragen in mijn hoofd. Ik ben nieuwsgierig naar Sotiris zijn visie over de dingen. Het duurt niet lang of we zijn in een politiek gesprek verwikkeld.

Ik vraag hem naar de huidige toestand in Griekenland betreffende de eurocrisis. We vragen ons af hoe het komt dat er in het nieuws nog zo weinig over gezegd wordt. Ik verduidelijk hem het beeld dat bij ons door de media geschetst wordt van Griekenland, hoe mensen soms kortzichtig ideeën herhalen en Grieken afgeschilderd worden als luieriken en profiteurs. Hoe zich in ons land iets gelijkaardigs voordoet. We zijn het erover eens dat het huidige klimaat van polarisatie heel nefast is. Ik vraag hem wat hij als oplossing ziet, hoe hij denkt dat we de situatie kunnen veranderen. Volgens mij begint het bij het politieke beleid. Ik begrijp bijvoorbeeld niet hoe Grieken steeds weer voor dezelfde partijen gaan stemmen. Sotiris merkt op dat dat inderdaad een probleem is, maar er misschien ook gewoon geen andere partijen zijn. Zijn mening is dat er niet alleen verandering moet komen op politiek gebied, maar dat de verandering vooral van onderuit moet komen, vanuit de maatschappij zelf. Er moet een soort mentaliteitswijziging plaatsvinden. Nieuwsgierig vraag ik me af hoe hij dat concreet zou aanpakken dan, maar de tijd ontbreekt om er verder op in te gaan. Ineens houdt hij halt. ‘Normaal eindigt de toer hier, maar omdat ik ons gesprek zo interessant vind, zal ik jullie nog een graffiti tonen.’

We rijden nog een stukje alom en passeren langs de archeologische site van Kerameikos. Ik ga naast Sotiris fietsen en vraag hem wat we net zagen. ‘Dat is Kerameikos, de oudste begraafplaats van Athene.’ Even verder stoppen we bij de laatste graffiti. Voor we terug rijden, vraag ik hem nog wat zijn ambitie is voor de toekomst. Hij lacht zuchtend. ‘Mijn studie afronden en daarna als ober gaan werken.’ ‘Dat is erg cynisch. En triest.’ antwoord ik hem. ‘Er zijn weinig jobmogelijkheden. Misschien studeer ik nog geschiedenis bij en start ik een nieuw project op als gids. Zoals ik nu doe met de fietstoers.’ ‘Dat lijkt me een heel leuke job’, zeg ik hem. ‘Weet je, ik ontmoet verschillende mensen uit verschillende landen en ik hoor hun ideeën en meningen. Dat beïnvloedt ook mijn ideeën en bezorgt mij een ander perspectief wat interessant is. Maar wat ik vooral zo fijn vind aan werken met toeristen is dat je een deeltje wordt van hun reis. Zij komen hier, maken een tocht met jou en ze gaan weer weg. Maar je maakt voor altijd deel uit van hun herinnering. Dat maakt het waardevol.’ Ik ben verrast door zijn filosofische opmerking. Het is een bijzonder mooie gedachte om de rit mee af te sluiten.

We parkeren onze fietsen voor het kantoortje. Hoewel we haast weer vertrekken uit Athene wil Sotiris ons nog wat extra tips geven voor leuke barretjes en concerten. Terwijl we even op hem wachten, aai ik de kat die nog steeds ligt de soezen op de terrastafel. Hij komt terug met een stadskaart en duidt met balpen enkele must-do’s aan. ‘Willen jullie nog wat water?’ Hij loopt snel de trap weer af naar beneden en overhandigt ons elk nog een flesje. Om te bekomen van de rit, gaan we freddocappuccino drinken op een terras. Van hieruit heb je een prachtig zicht op de Akropolis. Athene zit vol contrasten. Je kan voor of tegen street art zijn, maar dit maakt deel uit van de stad. En wat deze stad zo uniek maakt, is hoe de Oudheid en de huidige tijd in elkaar vervloeien, hoe zowel antieke zuilen als graffiti hier een plaats naast elkaar hebben. Bedankt WeBikeAthens en Sotiris voor deze meer dan boeiende fietstocht!